de gevolgen van de vergrijzing voor de procesindustrie

De arbeidsmarkt

De grootste impact van de vergrijzing is die op de arbeidsmarkt. Een oudere medewerker deelt zijn ervaring met een jongere collega op de werkvloer. Samenwerking tussen generaties helpt om kennis te borgen. De grootste impact van de vergrijzing is merkbaar op de arbeidsmarkt. Veel oudere werknemers gaan, of staan op het punt om, met pensioen. Terwijl er onvoldoende instroom is van jongere werknemers in de procesindustrie om deze vertrekkers te vervangen. Binnen de industrie is inmiddels 26% van de werkenden 55-plus en in de afgelopen tien jaar is het aantal werknemers van 25–45 jaar zelfs met 35.000 afgenomen. Tegelijkertijd kiest ook relatief minder jeugd voor een technische opleiding. Dit alles leidt tot een schaarste aan geschoolde en ervaren krachten op de werkvloer. Sectoronderzoek bevestigt die zorg: meer dan een derde van de technische organisaties noemt vergrijzing de meest impactvolle ontwikkeling in hun branche. Er ontstaat een kenniskloof en het risico dat cruciale vakkennis verdwijnt zodra de oudere generatie vertrekt. Een goede kennisoverdracht van de oudere naar de jongere generatie is daarom essentieel, dit moet bij alle organisaties in de procesindustrie hoog op de agenda staan. Heeft jouw organisatie al een mentoringprogramma ingericht om die kennis tijdig door te geven?

VERANDERENDE ARBEIDS-OMSTANDIGHEDEN

Oudere werknemers hebben over het algemeen meer lichamelijke slijtage en kunnen fysiek niet altijd meer exact hetzelfde werk doen als toen ze jonger waren. Bepaalde taken of omstandigheden, zoals werken in ploegendienst, kunnen naarmate de leeftijd stijgt zwaarder worden en tot meer uitval leiden. Daarnaast neemt met de leeftijd de kans op chronische aandoeningen en langdurige gezondheidsklachten toe. Dit wil niet zeggen dat elke oudere medewerker per definitie kwetsbaar is, maar het betekent wel dat werkgevers bewuster moeten kijken naar de arbeidsomstandigheden. Zonder aanpassingen kan vergrijzing leiden tot hoger ziekteverzuim en zelfs stilvallende productielijnen bij frequent verzuim op kritieke posities.

De oplossing ligt in maatwerk voor oudere medewerkers. Ga in gesprek met hen over het eventueel aanpassen van werkplekken en taken, zodat fysiek werk draaglijk en veilig blijft. Denk bijvoorbeeld aan ergonomische verbeteringen of hulpmiddelen op de werkvloer. Ook roosters kunnen herzien worden: nachtdiensten of zeer lange shifts zijn voor senior medewerkers minder geschikt en verhogen het risico op uitputting. Waar mogelijk kun je ervaren krachten iets lichtere taken of mentor rollen geven, waarin hun kennis, kwaliteit en begeleiding centraal staan in plaats van pure fysieke arbeid. Zo blijft hun expertise actief in het team terwijl de fysieke belasting afneemt. Door dit soort aanpassingen blijven oudere werknemers gezond en productief inzetbaar, en gaat hun waardevolle ervaring niet verloren voor de organisatie.

SNEL ONTWIKKELENDE TECHNOLOGIE

De technologie staat niet stil. Denk aan automatisering, digitalisering en de opkomst van nieuwe machines en software. Voor veel oudere werknemers is het een uitdaging om bij te blijven met al deze snelle ontwikkelingen. Ze beschikken over jarenlange vakkennis, maar nieuwe tools of systemen vergen soms andere vaardigheden. Zonder ondersteuning kan het gebeuren dat ervaren krachten moeite krijgen met bijvoorbeeld een nieuw productiesysteem of geavanceerde machines op de werkvloer.

Investeren in opleidingen en bijscholing is daarom cruciaal. Door oudere werknemers actief trainingen, cursussen of webinars aan te bieden, kunnen ze hun kennis up-to-date houden en zich aanpassen aan nieuwe technologieën. Dit komt niet alleen hen ten goede, het zorgt er ook voor dat hun ervaring effectief gedeeld kan worden met jongere collega’s, in plaats van dat er een digitale kloof ontstaat. Creëer een leercultuur binnen de organisatie: stel interne opleidingsprogramma’s op of werk samen met gespecialiseerde opleiders. Zoals Pro Industry’s eigen Pro Academy, om maatwerk scholing aan te bieden. Zo blijven ouderen betrokken en competent, en gaat hun vakkennis niet verloren maar juist over naar de nieuwe generatie in jouw organisatie.

EXTRA KOSTEN DOOR WERVING EN SELECTIE

Elke werknemer die met pensioen gaat, moet uiteindelijk vervangen worden door nieuw talent en dat brengt extra kosten met zich mee. Het werven en selecteren van geschikte vervangers kost tijd en geld, net als het inwerken van nieuwe mensen tot ze volledig productief zijn. In de huidige krappe arbeidsmarkt staan technische vacatures bovendien langer open dan voorheen, wat de kosten nog verder kan opstuwen. Soms zien we dat een vacature in de techniek pas na 6 tot 12 maanden vervuld wordt. Ondertussen kan een openstaande positie leiden tot productieverlies of overbelasting van de rest van het team. Daarnaast moeten organisaties rekening houden met pensioenkosten en uitkeringen voor de oudere garde die vertrekt, al wordt dit in Nederland grotendeels via pensioenfondsen geregeld.

Hoe kun je deze lasten verlichten? Allereerst door te investeren in behoud van personeel: een goede bedrijfscultuur waarin medewerkers zich gewaardeerd en gezond voelen, zorgt ervoor dat mensen langer blijven. Oudere werknemers die met plezier werken, zullen mogelijk bereid zijn om iets langer door te gaan of om na pensionering in deeltijd hun kennis te blijven inzetten. Ten tweede loont het om een referralprogramma op te zetten: stimuleer huidige medewerkers om nieuwe collega’s aan te dragen. Dit vergroot de instroom van geschikte kandidaten via vertrouwde kanalen en bespaart doorgaans op wervingskosten. Kijk ook verder dan de traditionele vijver van jonge schoolverlaters. Zij-instromers, mensen uit een andere branche met affiniteit voor techniek, kunnen met gerichte korte trainingen al binnen enkele weken waardevolle routinetaken overnemen. Zo haal je gemotiveerd talent binnen en ontlast je de schaarse ervaren technici, die zich op complexere werkzaamheden kunnen richten. Tot slot kan het inhuren van specialistische professionals via bijvoorbeeld detachering of een technisch uitzendbureau helpen om kritieke vacatures sneller in te vullen. En daar kunnen wij in beeld komen. Pro Industry is de keuze voor jou, in de maak- en procesindustrie. Door al deze maatregelen te combineren, verminder je de druk en de kosten die gepaard gaan met de vergrijzing van je personeelsbestand.

Op zoek naar medewerkers? Klik hier!